🟡 سیستم‌های آنالوگ در دستگاه‌های طلایاب: بررسی کامل و تخصصی

طلایاب‌ها در گذر زمان از سیستم‌های ساده‌ی آنالوگ تا دستگاه‌های دیجیتال و تصویری پیشرفته امروزی تحول یافته‌اند.

اما هنوز هم سیستم‌های آنالوگ به‌دلیل ساختار ساده، مصرف کم انرژی و پایداری در شرایط محیطی سخت، میان بسیاری از کاربران حرفه‌ای و بومیان کاوش طلا محبوب‌اند.

در این مطلب، عملکرد، اجزای اصلی، مزایا و معایب، و کاربرد سیستم‌های آنالوگ را به‌صورت علمی و فنی بررسی می‌کنیم.

 تعریف سیستم آنالوگ در طلایاب

سیستم آنالوگ در واقع نوعی مدار الکترونیکی است که سیگنال‌های پیوسته (Continuous Signals) را برای تشخیص فلز به‌کار می‌گیرد.

در این سیستم، سیگنال ارسالی و برگشتی به‌صورت ولتاژ یا جریان متغیر در زمان عمل می‌کند، نه داده‌های دیجیتال یا پردازش نرم‌افزاری.

به زبان ساده‌تر:

دستگاه آنالوگ با تغییر میدان مغناطیسی و بازتاب آن از فلز، وجود هدف را به‌صورت صدای تغییر یافته یا حرکت عقربه نمایش می‌دهد.

اجزای اصلی سیستم‌های آنالوگ

1. مدار نوسان‌ساز (Oscillator Circuit):

تولید‌کننده موج‌های الکترومغناطیسی که از طریق سیم‌پیچ (کویل) به زمین ارسال می‌شود.

2. کویل یا آنتن جستجو (Search Coil):

حلقه‌ای از سیم مسی که میدان مغناطیسی را ایجاد کرده و بازتاب آن را دریافت می‌کند.

3. مدار تشخیص تغییر فرکانس (Discriminator):

تفاوت فرکانس بازگشتی را تحلیل کرده و مشخص می‌کند آیا جسم فلزی است یا خیر.

آشکارساز سیگنال (Detector):

تغییرات سیگنال برگشتی را به صدای بوق یا حرکت عقربه تبدیل می‌کند.

منبع تغذیه:

معمولاً باتری ۹ ولت یا پک باتری قابل شارژ برای راه‌اندازی مدار.

نحوه عملکرد سیستم آنالوگ

فرآیند کار طلایاب آنالوگ در چهار مرحله انجام می‌شود:

1. ارسال سیگنال:

مدار نوسان‌ساز موج الکترومغناطیسی تولید می‌کند و از طریق کویل به زمین می‌فرستد.

2. برخورد با فلز:

در صورت وجود فلز (به‌ویژه فلزات رسانا مانند طلا، نقره یا مس)، میدان مغناطیسی تغییر می‌کند.

 بازتاب سیگنال:

سیگنال بازتاب‌شده با فرکانسی متفاوت به دستگاه بازمی‌گردد.

 نمایش تغییر :

مدار تشخیص این تغییر را به‌صورت صدای بوق یا حرکت عقربه در نمایشگر نشان می‌دهد.

 مزایای سیستم‌های آنالوگ

مزیت توضیح:

🎧 پاسخ سریع و بدون تاخیر نرم‌افزاری به‌دلیل عدم وجود پردازش دیجیتال، واکنش دستگاه به فلز تقریباً آنی است.

🔋 مصرف پایین انرژی مدار ساده و کم‌مصرف برای کارهای طولانی‌مدت در مناطق دورافتاده مناسب است.

⚙️ ساختار ساده و تعمیر آسان در صورت خرابی، قطعات آنالوگ به‌سادگی قابل تعویض یا تنظیم هستند.

🌍 مقاومت بالا در برابر شرایط محیطی سخت خاک مرطوب، گرما یا سرما تأثیر زیادی بر عملکرد ندارد.

💰 قیمت اقتصادی‌تر نسبت به دیجیتال‌ها گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه برای کاوش‌های عمومی است.

معایب سیستم‌های آنالوگ

عیب توضیح :

📉 دقت پایین‌تر در تفکیک فلزات دستگاه‌های آنالوگ نمی‌توانند به‌خوبی نوع فلز را از روی سیگنال تشخیص دهند.

🧭 عدم نمایش تصویری یا گرافیکی از هدف خروجی معمولاً فقط صوتی یا عقربه‌ای است.

🌊 حساسیت به میدان‌های مغناطیسی خارجی خطوط برق یا امواج رادیویی می‌توانند باعث نویز شوند.

⛏️ عدم ذخیره داده یا تحلیل دیجیتال هیچ حافظه یا سیستم پردازشی برای ثبت اطلاعات وجود ندارد.

 انواع سیستم‌های آنالوگ در بازار

1. سیستم BFO (Beat Frequency Oscillator):

ساده‌ترین نوع طلایاب آنالوگ؛ از دو نوسان‌ساز استفاده می‌کند و اختلاف فرکانس را به صدای بوق تبدیل می‌کند.

2. سیستم TR (Transmit-Receive):

بر اساس ارسال و دریافت امواج مغناطیسی عمل می‌کند و برای شناسایی فلزات سطحی مناسب است.

3. سیستم VLF آنالوگ (Very Low Frequency):

پیشرفته‌تر از دو نوع قبلی است و توانایی بیشتری در تشخیص عمق و اندازه فلز دارد.

کاربرد سیستم‌های آنالوگ در کاوش طلا

جست‌وجوی فلزات سطحی و نیمه‌عمیق (۰٫۵ تا ۱ متر)

آموزش مقدماتی کار با فلزیاب‌ها برای مبتدیان

کاوش در زمین‌های سنگی یا پر از مواد معدنی که دیجیتال‌ها خطا دارند

استفاده در مناطق دورافتاده بدون دسترسی به برق و تجهیزات سنگین

نکات نگهداری و کالیبراسیون

قبل از هر بار استفاده، تنظیم صفر دستگاه انجام شود تا از خطا جلوگیری گردد.

در زمین‌های مرطوب یا دارای نمک زیاد، حساسیت را کاهش دهید.

از کابل‌ها و کویل سالم استفاده کنید، چون هر اتصال ضعیف باعث خطای سیگنال می‌شود.

دستگاه را از میدان‌های مغناطیسی قوی (مانند خطوط برق یا موتور خودرو) دور نگه دارید.

مقایسه آنالوگ با دیجیتال :

ویژگی سیستم آنالوگ سیستم دیجیتال

نوع سیگنال پیوسته (Analog) پردازش نرم‌افزاری (Digital)

دقت تفکیک پایین‌تر بسیار بالا

واکنش سریع‌تر کمی تاخیر دارد

مصرف انرژی کمتر بیشتر

قیمت پایین‌تر بالاتر

قابلیت تصویری ندارد دارد

 جمع‌بندی : 

سیستم‌های آنالوگ در طلایاب‌ها، پایه و اساس فناوری‌های جدیدتر محسوب می‌شوند.

هرچند دقت و امکانات آن‌ها به پای سیستم‌های دیجیتال یا تصویری نمی‌رسد، اما در شرایط خاص — به‌ویژه برای کاوش‌های سطحی، محیط‌های سخت و بودجه محدود — هنوز کاربردی، قابل اعتماد و مؤثرند.

اگر به دنبال یادگیری اصول فنی طلایابی یا ساخت دستگاه ساده‌ی تشخیص فلز هستید، درک سیستم‌های آنالوگ نخستین گام ضروری است.