قبل از اسلام , مدینه ( که در آن زمان به نام یثرب شناخته می شد ) 

شهری با تاریخچه غنی بود که در شبه جزیره عربستان قرار داشت .

یثرب به عنوان یک مرکز تجاری و کشاورزی اهمیت داشت و محل تجمع چندین قبیله عربی مانند  ( اوس / خزرج ) بود .

این قبیله به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب , در این منطقه تجارت می کردند و روابط اقتصادی و اجتماعی با سایر مناطق داشتند .

همچنین , یثرب به دلیل منابع آبی و زمین های حاصلخیزش به عنوان یک مکان مناسب برای کشاورزی شناخته می شد .

به علاوه , این شهر محل زندگی یهودیان نیز بود که در آن زمان در برخی مناطق یثرب سکونت داشتند . یهودیان در عرصه اقتصادی , فرهنگی و دینی تاثیرگذار بودند و روابط متقابل با عرب ها داشتند .

ثقیف : 

•  قبیله ای نیمه عشایری که در منطقه کوهستانی شمال غربی مکه زندگی می کرد.
•  در قلعه ای به نام “اوطاس” در حومه مدینه مستقر بودند.
•  به خاطر مهارت های تجاری و صنایع دستی خود شناخته شده اند.

بنو اوس و بنی خزرج :

•  دو قبیله بزرگ کشاورزی که در واحه حاصلخیز مدینه ساکن بودند.
•  به ترتیب از طایفه شمالی و جنوبی عربستان بودند.
•  اغلب برای تسلط بر سرزمین های اطراف درگیر جنگ بودند.

یهودیان :

 گروه های یهودی مختلفی در مدینه ساکن بودند، از جمله:

• بنی نضیر: ثروتمندترین و قدرتمندترین گروه، در قسمت شمال شرقی مدینه مستقر بودند.

• بنی قریظه: در قسمت جنوب شرقی مدینه مستقر بودند، به کشاورزی و داد و ستد مشغول بودند.

• بنی قینقاع: کوچکترین گروه، در قسمت شمال غربی مدینه مستقر شدند، به تجارت و آهنگری شهرت داشتند.

مسیحیان :

گروه کوچکی از مسیحیان در مدینه زندگی می کردند که عمدتاً از بقایای قبایل غسانی و حیری بود.

ویژگی های تمدن قبل از اسلام در مدینه:

•  اقتصاد مبتنی بر کشاورزی، تجارت و صنایع دستی.
•  جامعه قبیله‌ای متشکل از قبایل مختلف با رهبران قبیله‌ای قدرتمند.
•  نفوذ قابل توجه یهودیان، که بر صنعت و تجارت تسلط داشتند.
•  وجود طبقات اجتماعی، از جمله اشراف قبیله و طبقه عادی کارگر.
•  چندر خدایی و اعتقاد به خدایان و ارواح محلی.
•  رقابت و درگیری بین قبایل مختلف برای کسب منابع و نفوذ.

در نتیجه , مدینه قبل از اسلام در یک وضعیت سیاسی و اجتماعی پیچیده قرار داشت که با وجود تنش ها و درگیری های داخلی , از نظر اقتصادی و جغرافیایی اهمیت زیادی داشت .